Allergenen herkennen wordt steeds belangrijker

Interview met Vanessa Zaat van het NKAL

Naast CMR-stoffen is er vanuit de Arbeidsinspectie steeds meer aandacht voor stoffen waar mensen overgevoelig voor kunnen zijn, de zogenoemde allergene stoffen, of sensibiliserende stoffen. Langdurige blootstelling aan allergene stoffen kan enorme gevolgen hebben voor de gezondheid. Ze komen in zeer veel branches voor en hebben een effect op de huid en luchtwegen. Toch zijn nog niet alle bedrijven zich bewust van de allergenen op de werkvloer. Ze weten vaak niet om welke stoffen het gaat en wat de gezondheidsrisico’s zijn, terwijl de overheid hier steeds meer op handhaaft. Daarom heeft Stoffenmanager® samen met het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen (NKAL) gewerkt aan een geïntegreerd overzicht van relevante beroepsallergenen (allergenenlijst te raadplegen in Stoffenmanager®) en hebben we samen het Webinar ‘Allergene stoffen’ georganiseerd.

Vanessa Zaat is Arbeidshygiënist en werkt al ruim 20 jaar bij het NKAL. Ze is intensief betrokken geweest bij de samenstelling van de Allergenenlijst en het Webinar ‘Allergene stoffen’ dat we woensdag 22 maart gaven. Samen met Vanessa praten we verder over wat allergenen stoffen zijn, waar ze voorkomen en wat we in de toekomst kunnen verwachten.

Wat zijn allergenen nu precies zijn en wat voor soorten allergenen bestaan er?

Allergenen zijn stoffen die een overgevoeligheidsreactie kunnen veroorzaken. In veel beroepen kan het inademen van allergenen voorkomen. Werknemers lopen hier het risico daarvoor allergisch te worden. Jaarlijks worden er enkele tienduizenden mensen in Nederland blootgesteld aan allergenen op het werk. We zien hier voornamelijk allergische aandoeningen zoals conjunctivitis (oogallergie), rhinitis (neusallergie) en beroepsastma. Ook kunnen allergenen effecten hebben op de huid. Als je eenmaal allergisch bent voor een allergeen, bijvoorbeeld meelstof, dan kan elk contact met het allergeen, hoe laag dan ook, al voldoende zijn om klachten uit te lokken en te verergeren. Vooral allergisch astma kan op termijn permanente, ernstige gezondheidsschade opleveren. Iemand die een beroepsastma heeft zal doorgaans moeten stoppen met zijn of haar beroep. Dat kan een behoorlijke impact hebben op het leven van deze persoon.

Waar komen we allergenen tegen op de werkvloer?

Allergenen zijn in zeer veel branches te vinden. Er zijn honderden allergenen bekend. Eigenlijk komt bijna iedereen wel met allergenen in contact, ook buiten het werk. De meeste allergenen zijn stoffen van biologische oorsprong en komen voor in veel bedrijven en sectoren, zoals in de voedingsmiddelenindustrie, land-, en tuinbouw en metaalsector.

Waarom is het zo belangrijk om een up to date allergenenlijst beschikbaar te hebben?

Door de allergenenlijst te raadplegen kun je achterhalen of er in het bedrijf sprake is van blootstelling aan allergenen. Het is belangrijk om de blootstelling aan allergenen te herkennen en maatregelen te nemen om deze zo laag mogelijk te houden. Vaak zijn bedrijven zich niet eens bewust dat ze werken met allergenen. En zoals eerder aangegeven, ben je eenmaal allergisch voor een allergeen, dan kan elk contact met het allergeen al een reactie veroorzaken. Preventie is dus van groot belang om nadelige gezondheidseffecten te voorkomen.

Kun je ons meer vertellen over hoe de allergenenlijst tot stand is gekomen?

In 2012 is door het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen (NKAL) de leidraad Allergenen ontwikkeld. Onderdeel van deze leidraad was het opstellen van een lijst met allergenen. Destijds bevatte deze lijst circa 400 allergenen, maar ondertussen zijn er veel nieuwe allergenen bijgekomen. Dit vroeg om een update. In opdracht van Stoffenmanager® hebben we deze lijst geactualiseerd en bevat nu ruim 850 allergenen!

Wat kunnen we in de toekomst verwachten als het gaat om allergenen?

Per 1 januari 2023 is er in Nederland een nieuwe regeling van kracht geworden rondom beroepsziekten, de zogenaamde TSB-regeling (Tegemoetkoming Stoffen gerelateerde Beroepsziekten). De regeling is bedoeld voor werknemers die ziek zijn geworden ná het werken met gevaarlijke stoffen, maar staat ook open voor mensen met een allergisch beroepsastma. Werknemers die gewerkt hebben met allergenen en bij wie is aangetoond door onderzoek dat zij daardoor allergisch beroepsastma hebben gekregen, kunnen dus nu via de overheid een financiële tegemoetkoming krijgen. In de toekomst zullen meer ziektes worden toegevoegd aan de TSB-regeling. De hoop is dat werknemers en bedrijven door de TSB-regeling in de toekomst bewuster omgaan met (allergene) stoffen.

Over het NKAL

Het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen (NKAL) richt zich op klinische arbeidsgeneeskunde en heeft als doel de zorg te verbeteren voor werknemers met een arbeidsgerelateerde longaandoening of werknemers die hiervoor een risicogroep zijn (bron: nkal.nl). De Stoffenmanager® allergenenlijst is in samenwerking met het NKAL opgesteld.

De Allergenen lijst Stoffenmanager®

Sinds februari 2023 is de geactualiseerde Allergenenlijst beschikbaar in Stoffenmanager®. De lijst met meer dan 850 stoffen is een uitbreiding en update van de eerder uitgebrachte Leidraad inhaleerbare allergenen (NKAL, 2012).

De toevoeging van de allergenenlijst in Stoffenmanager® is weer een stap vooruit richting de preventie van beroepsziektes. Het begint tenslotte bij de bewustwording dat er allergenen op de werkplek aanwezig kunnen zijn. Met de Stoffenmanager® Allergenenlijst kunt u deze stoffen makkelijk herkennen, de risico’s inventariseren en gerichtere maatregelen nemen. Zo werken we samen aan meer bewustwording en preventie van werk gerelateerde allergieën. Raadpleeg nu de allergenenlijst in Stoffenmanager®.